اعلامیه جهانی حقوق حیوانات (Universal Declaration of Animal Rights) سندی است که در سال ۱۹۷۸ در یونسکو (UNESCO) در پاریس به تصویب رسید. این اعلامیه، هرچند که یک سند قانونی الزام‌آور نیست و بیشتر یک بیانیه اخلاقی و فلسفی محسوب می‌شود، اما هدف آن ترویج و تضمین حقوق حیوانات و تأکید بر احترام به زندگی آن‌ها است.

نکات کلیدی و اصول اصلی این اعلامیه:

1. برابری در زندگی: تمام حیوانات با حقوق مساوی برای زندگی به دنیا می‌آیند و حق دارند از زندگی برخوردار باشند.

2. حق احترام: هر حیوانی حق دارد که به آن احترام گذاشته شود و انسان‌ها نباید آن را مورد ظلم و ستم قرار دهند یا آن را بی‌دلیل بکشند.

3. ممنوعیت سوء استفاده و شکنجه: هیچ حیوانی نباید مورد بدرفتاری، شکنجه فیزیکی یا روانی قرار گیرد. هرگونه عمل بی‌رحمانه نسبت به حیوان، جنایت علیه زندگی است.

4. حیوانات وحشی: حیوانات وحشی حق دارند در محیط طبیعی خود زندگی کنند و نباید مورد شکار، آزار و اذیت یا بهره‌برداری بی‌رویه قرار گیرند. هرگونه نابودی محیط زیست آن‌ها، نقض حقوقشان محسوب می‌شود.

5. حیوانات اهلی: حیوانات اهلی حق دارند در شرایطی زندگی کنند که با گونه و نیازهایشان سازگار باشد. رها کردن حیوانات اهلی به حال خود، عملی ظالمانه است.

6. آزمایشات حیوانی: آزمایشات بر روی حیوانات باید تنها در صورتی انجام شود که ضروری باشد و تحت هیچ شرایطی نباید باعث رنج و درد حیوان شود. باید از روش‌های جایگزین برای آزمایش استفاده شود.

7. مرگ حیوان: مرگ هر حیوان باید سریع، بدون درد و بدون ایجاد اضطراب برای آن باشد.

8. آموزش و آگاهی: آموزش عمومی باید در مدارس و جوامع به منظور ترویج احترام به حیوانات و درک حقوق آن‌ها انجام شود.

9. نمایندگی قانونی: حیوانات باید از حمایت قانونی برخوردار باشند و حقوق آن‌ها توسط قوانین ملی و بین‌المللی تضمین شود.

اهمیت اعلامیه:
این اعلامیه به عنوان یک مبنای اخلاقی برای سازمان‌ها، دولت‌ها و افراد در سراسر جهان برای توسعه قوانین و سیاست‌های حفاظت از حیوانات عمل می‌کند. اگرچه الزام‌آور نیست، اما به افزایش آگاهی عمومی در مورد حقوق حیوانات و فشار برای بهبود شرایط آن‌ها کمک شایانی کرده است.